دکتر سید محمد هاشمی

دکتر سید محمد هاشمی، تاریخ و محل تولد: ۱۳۲۰ قم

تحصیلات:

۱ ـ لیسانس حقوق از دانشکده حقوق دانشگاه تهران ۱۳۴۷

۲ ـ فوق لیسانس حقوق عمومی از انستیتو بین‌المللی مدیریت عمومی فرانسه (پاریس) ۱۹۷۲

۳ ـ دکترای حقوق از دانشگاه پاریس یک (پانتئون ـ سوربن) فرانسه ۱۹۷۵

شغل قبلی: استاد پایه 31و مدیر گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

شغل فعلی: استاد بازنشسته

اشتغال بین المللی: عضو گروه کار بازداشت های خودسرانه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد

اشتغال حقوقی: وکیل پایه یک دادگستری

فعالیت اجتماعی: عضو شورای عالی کمیسیون حقوق بشر اسلامی (نهاد ملی)

کارهای علمی:

الف ـ کتابها:

۱ ـ حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلد اول: اصول و مبانی کلی نظام)

۲ ـ حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلد دوم: حاکمیت و نهادهای سیاسی)

۳ ـ حقوق بشر و آزادیهای عمومی

۴ ـ حقوق اساسی و نهادهای سیاسی (مفاهیم کلی)

۵ ـ حقوق اساسی تطبیقی (دستنویس)

۶ ـ نگرش بر قانون کار جمهوری اسلامی ایران (حقوق کار)

مقالات:

۱ ـ نظام حقوقی منع جمع مشاغل عمومی در حقوق ایران

۲ ـ بررسی تطبیقی و موضوعی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

۳ ـ تحلیل حقوقی جرایم سیاسی و مطبوعاتی

۴ ـ حقوق زنان در نظامهای داخلی و بین المللی

۵ ـ ضرورت بازنگری آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی

۶ ـ تهذیب قوانین و روشهایی که در این خصوص باید بکار گرفته شود.

۷ ـ نگرش بر حقوق مطبوعاتی و طرح اصلاحی قانون مطبوعات

۸ ـ حقوق اجتماعی و سیاسی زنان در چهار عرصه

۹- La Republique islamique au regard de sa constiution

۱۰ ـ‌ جامعه مدنی و نظام سیاسی

۱۱ ـ جستجوی اصل جهانی حقوق بشر در اندرون فرهنگ و تمدن کشورها

۱۲ ـ امنیت شهروندان در نظام اسلامی و حقوق بین المللی و حقوق داخلی.

۱۳ ـ بازرسی و نقد رابطه منطقی حاکمیت قانون و دموکراسی در نظام جمهوری اسلامی ایران

۱۴ ـ نگرشی کوتاه بر حمایتها و تضمینات حقوق بشر در حقوق داخلی و نظام بین‌المللی

رامتین سیار: فلسفه سیاسى، اندیشه خردمندانه اى است که درباره جامعه سیاسى و پدیده ها و گروه هاى متنوع اجتماعى مربوط به آن به کار مى رود. غرض اصلى و عمده فلسفه سیاسى، شرح و وصف تحلیلى و ارزیابى جوامع و آیین زندگى سیاسى و شیوه زمامدارى است.

در این میان حقوق اساسى در معناى اصلى آن نقش بسیار مهم و مؤثرى در سازماندهى و ایجاد همزیستى مسالمت آمیز بین عوامل قدرت و آزادى ایفا مى کند، زیرا در جوهره قدرت استیلا و در جوهره آزادى رهایى است. از همین منظر است که اغلب حقوقدانان و تمام کسانى که با حقوق اساسى سر و کار دارند، جامعه سیاسى را پدیده اى مى دانند که در آن، قدرت جمعى و آزادى فردى همواره در تقابل و تنازع اند؛ در حالى که وجود همزمان و اجتناب ناپذیر این دو عنصر اصیل اقتضا مى کند که نوعى تعامل منطقى و خردمندانه بین آنها برقرار باشد تا صلح و دوستى و عدالت را، به عنوان کمال مطلوب جامعه انسانى، به ارمغان بیاورد.

به همین علت پرداختن به حقوق اساسى و مدافعان و محققان آن امرى ویژه و مهم در جامعه فرهنگى تلقى مى شودو پرداختن به عالمان و دانشمندان آن براى شناساندن افکار و اندیشه هاى آرمانى شان کمکى براى اعتلاى دانسته ها و داشته هاى حقوقى و حقه شهروندان است. از همین رو مهرگان این بار به سیدمحمد هاشمى مى پردازد، کسى که همواره در کلاس هایش تلاش دارد این موضوع را در شاگردانش به باور برساند که «هر چه قدر شهروندان به حقوق خود آگاه تر باشند، حکومت بیشتر مقید و موظف به رعایت آن است و برعکس.

کسانى که سیدمحمد هاشمى را به واسطه کلاس هاى حقوق اساسى اش مى شناسند، مى دانند که او از سرسخت ترین و سختگیرترین استادان است. حق هم دارد که اینگونه باشد، احاطه و تسلط او بر حقوق اساسى و بویژه قانون اساسى به او اجازه نمى دهد که او جز این عمل کند.

وقتى قرار شد درباره سیدمحمد هاشمى بنویسم یاد روزهاى پیش از خرداد ۷۶ افتادم. آن روزها که دعوا بر سر «لیبرال» بودن و نبودن آدم ها بود. یادم هست که خیلى از آنها که این روزها به «گروه فشار» معروف شده اند بر سر یکى از کلاس هاى سیدمحمد هاشمى خواهان روشن شدن تکلیف «لیبرال» ها شدند و این در حالى بود که هاشمى چنان موقرانه و خونسرد با آنها گفت وگو کرد که پس از پایان آن جلسه چند ساعته، بسیارى از قیافه هاى «گروه فشار» در هم ریخته و گرفته مى نمود.

سیدمحمد هاشمى از معدود کسانى است که بیش از این که دغدغه تسلط قدرت را داشته باشد، نگران تضییع حقوق شهروندان است. به همین علت هم دو کتاب وزین و گرانمایه با عنوان «حقوق اساسى جمهورى اسلامى ایران» دارد که در جلد اول آن به اصول و مبانى کلى نظام مى پردازد و در جلد دوم بحث حاکمیت و نهادهاى سیاسى را مطرح مى کند. شاید به همین دلیل هم هست که او یکى از اعضاى فعال شوراى عالى کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر اسلامى است.

سیدمحمد هاشمى متولد ۱۳۲۰ قم است. او در ۲۷ سالگى لیسانس حقوق اش را از دانشکده حقوق دانشگاه تهران گرفت و فوق لیسانس حقوق عمومى اش را از انستیتو بین المللى مدیریت عمومى فرانسه در ۱۹۷۲ کسب کرد. هاشمى دکتراى حقوق اش را از دانشگاه پاریس یک یا همان پانتئون – سوربن در سال ۱۹۷۵ دریافت کرد. وى از جمله افرادى است که نقد جدى بر قانون اساسى موجود دارد و در کتاب دو جلدى «حقوق اساسى جمهورى اسلامى ایران» به ارائه آراى خود مى پردازد.

او در حال حاضر مدیر گروه حقوق عمومى دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتى است و عضو گروه کار بازداشت هاى خودسرانه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد و وکیل پایه یک دادگسترى و همچنین عضویت شوراى عالى کمیسیون حقوق بشر اسلامى را نیز دارا است.

 م :حقوقدانان